sobota, 27 lutego 2010

NOTKA PRZECIWDZIAŁAJĄCA SENNOŚCI AUTORKI

Czuję się strasznie sennie. Wiosennie. Nie pomógł spacer, nie pomogły ożywcze rozmowy w języku tubylczym, nie pomaga kawa i kakaowe wafelki (właśnie sprawdzam). Nie pomógł zakup blezerka w kolorze śliwkowym za 12,99 tl. Ba, nie pomogła nawet turecka depilacja - nadal czuję się jakby nie obudzona i tak też wyglądam.

Prawdopodobnie to wina pogody. Najłatwiej zrzucić na pogodę. Aktualnie panuje takie "czasem słońce, czasem deszcz" w wersji alanijskiej, więc to wysoce prawdopodobne. Barometr na balkonie wskazuje ciśnienie 102,8 hPa - nie za bardzo wiem, co to oznacza, ale przyjmijmy, że jest odpowiedzialne za mój stan.

Próbując się przeciwstawić tej uwodzącej senności przygotowałam sobie pakiet zajęć na wieczór. Po pierwsze: produkcja dżemu truskawkowego (znalazłam na bazarze truskawki za 1 tl/kg). Po drugie: produkcja ogórków kwaszonych (podobno się udają; nawet w Turcji; znalazłam na bazarze koperek i ogórki za 1 tl/kg). Po trzecie: produkcja ciasta marchewkowego (z miąższu który pozostał po wyciśnięciu soku; na bazarze marchewki 1 tl/kg).

Wszystko to planuję zrobić dzisiaj - bo dzisiaj nie ma żadnego "mojego" serialu w TV. Już tłumaczę o co chodzi z serialami, i dlaczego zajmują cały wieczór. Pod ulubiony serial robimy rozkład zajęć i przygotowujemy menu...
Podaję przykład: w piątki nadawany jest jeden z dwóch moich ukochanych seriali: "Hanımın Çiftliği" (drugi to wtorkowy "Bu kalp seni unuttur mu?"). Reklamy trąbią, że zaczyna się o 20.15. Punktualnie o 20.15 siadamy przed telewizorem - ale o tej godzinie pokazywane są skróty poprzedniego odcinka! Skróty trwają prawie godzinę, przerywane dwoma blokami reklamowymi (każdy ok. 5 minut). Kiedy zacznie się już właściwy odcinek, znów pojawiają się reklamy. I znów, i znów. Trwają niekiedy tak długo, że zapominamy w jakim momencie akcji przerwano nam oglądanie. Najciekawsze w tym wszystkim są końcówki: scena pełna napięcia, właśnie dowiadujemy się czegoś kluczowego dla całej intrygi, zbliżenie na twarze bohaterów oddychających ciężko - reklamy. Po 10 minutach reklam i zapowiedzi programów wracamy do serialu - a tam nadal twarze bohaterów oddychających ciężko... po kilkusekundowym ujęciu KOŃCZY SIĘ ODCINEK.
I tak oto nie wiadomo jak i kiedy mamy już godzinę 23.00!

Jak widać życie w zimowej Alanyi wcale nie należy do łatwych. Bez specjalnej przesady trzeba powiedzieć, że to ciągła walka o przetrwanie. Walka tocząca się w brutalnym świecie, gdzie wszystko trwa dziesięć razy wolniej niż zwykle, herbatę robi się pół godziny, nie ma chleba razowego i wiejskiego serka grani. I nigdy nie wiadomo, kiedy będzie ciepła woda w kranie.

Ale wróćmy już do tematu głównego notki, którym była senna autorka bloga.
Senna, pragnąca się obudzić autorka bloga uprzejmie informuje, że to, co dzieje się ostatnio w tureckiej polityce, oznacza historyczne zmiany. Być może niektórym śledzącym polskie media rzuciły się w oczy informacje o zarzutach postawionych przez turecki sąd całej grupie generałów. Mieli oni jakoby przygotować misterny plan mający na celu (po raz kolejny w czasach republiki) doprowadzić do puczu i przejąć władzę z rąk rządzącej partii AKP. Być może też interesujący się Turcją znają hasło Ergenekon - które po pierwsze nawiązuje do mitu tłumaczącego pochodzenie Turków, po drugie oznacza tajną organizację wojskową, która już od dawna knuje plany najpierw kompletnego zdestabilizowania Turcji (współpraca z mediami - sianie paniki przed terroryzmem, morderstwa znanych osób, plan wysadzenia meczetu itp.), a potem przejęcia władzy.
Armia, która stoi "na straży świeckości Turcji" od czasów Ataturka boi się osłabienia swoich wpływów przez obecnie rządzącą partię, którą nazywa się "islamistyczną". Według mnie jednak to nie jest taki islam, którego trzeba się bać (czy zresztą w ogóle jest sens bać się islamu?) - jak dotąd to, co robią, w większości mi się podoba. Zresztą, nie będę tu się więcej rozpisywać na tematy polityczne - są to bowiem długie i złożone kwestie. Jak widzę po komentarzach bliższych i dalszych znajomych, dla kogoś kto przebywa w Europie wszystko wydaje się zupełnie inne. Partia islamistów równa się terrorystom, a armia to wybawiciel kraju od panowania "chustek". Co więcej armia równa się demokracji (tutaj autorka bloga spada ze śmiechu z kanapy). Na szczęście, albo niestety - nie wszystko jest takie proste. I nawet samym Turkom ciężko dociec, kto ma rację.
Wiadomo jedno - po raz pierwszy okazało się, że armii nie można ufać bezgranicznie. I to niesłychanie mnie cieszy :)


Pośród kompletnej posuchy można jednak przeczytać w polskiej prasie artykuły, które rzetelnie obrazują sprawę i są dalekie od stereotypu. Dlatego zainteresowanym polecam te dwa:

Ogólnie o tureckiej polityce międzynarodowej

O Erkenekonie i skandalach z generałami


Warto przeczytać. A ja wracam do moich truskawek, ogórków i marchewki, bo nieco się ożywiłam. Obiecuję, że do następnej notki obudzę się już kompletnie.


ps. Ah, zapomniałabym. Ostatni news - Tarkan zażywał kokainę! Właśnie go aresztowano! Zostańcie z nami!

niedziela, 21 lutego 2010

ALANYA PO ZIMIE

Nie wypadałoby mówić, że mamy zimę w Alanyi. Tak naprawdę zima się skończyła. Ponad tydzień temu nagle zaświeciło słońce. Skończyły się ulewne deszcze i wiatry, które trochę niepokoiły mnie wieczorami (tak to jest, jak ma się w mieszkaniu stare stukające okna). Skończył się przejmujący chłód w nocy (czasami nawet 2 stopnie!).
Zaświeciło słońce - i ogrzała się woda w zbiornikach na dachu. Wreszcie można spokojnie myć naczynia, nie bojąc się o reumatyzm, i wyłączyć elektryczne podgrzewanie wody pod prysznic. Nastąpił też ten piękny acz krótki okres w roku, kiedy klimatyzacja jest absolutnie zbędna.
Zaświeciło słońce w Alanyi, i od razu przypomniało mi się Maroko, zimny kraj gorącego słońca. To taki sentyment, bo w Maroku zwykle bywałam właśnie pod koniec lutego, w marcu czy kwietniu. Za to w tym roku pierwszy raz jestem cały czas w Turcji. Pogoda jest podobna do marokańskiej. Świeci słońce, i od razu robi się bardzo ciepło - dwadzieścia stopni (moja idealna temperatura), w nocy niewiele mniej. Za to w cieniu jest dość chłodno. Łagodny, przyjemny powiew wiatru, śpiew ptaków, zieleń, przejrzyste powietrze. Zaprawdę, pogoda ma kolosalne znaczenie dla samopoczucia człowieka. Wstając rano (co dla pracownika branży turystycznej poza sezonem oznacza mniej więcej godzinę 11) wychodzi się na balkon, przeciąga leniwie, nie musząc narzucać na siebie żadnych kurtek czy swetrów. Na myśl o lecie, kiedy wyjście z domu to wejście do piekarnika, dreszcz człowieka przechodzi.
Jak dla mnie aktualna pogoda mogłaby być przez cały rok...

Z racji poprawy pogody odkurzyłam aparat, pofarbowałam włosy, po raz pierwszy nie wzięłam kurtki i wyszłam "na miasto" pooglądać co nieco. A propos, tej zimy w Alanyi jest wyjątkowo dużo turystów, uparcie ubranych w krótkie spodenki i koszulki bez rękawów (brrr!). Wiele sklepów otwartych, do wieczora ruch na ulicach, aż się wierzyć nie chce!

A oto efekty piątkowego spaceru:



IMG_6708
Chłopcy na łowach.

IMG_6719
Mężczyźni na łowach.

IMG_6717
Najpiękniejsza, oryginalna, prawdziwie stambulska-osmańska łódź w alanijskim porcie. Tak jakby zacumowała przez pomyłkę.

IMG_6724
Piątkowe łapanie "keyif" czyli przyjemności na krawężniku.

IMG_6725
To co zwykle i wszędzie, sprawdza się i w Alanyi.

IMG_6728
Typowy turecki sklep z bielizną I - pozostałości walentynkowe.

IMG_6726
Szklane domy na ulicy Ataturka.

IMG_6730
Od dziecięcia można się sposobić na prawdziwego fanatika.

IMG_6727
Typowy turecki sklep z bielizną II - na ogół taką noszą dla swoich mężów kobiety w chustkach. Żaden grzech.

IMG_6712
Czerwony Pirat najwyraźniej popłynął.

IMG_6665
Łódki z odbicia.

IMG_6668
Najlepsza na wszystko: podwójna herbata z górskiego rumianku (ada çayı) z cytryną i cukrem.

sobota, 13 lutego 2010

NA WALENTYNKI

Już od miesiąca wiadomo było, co nastąpić musi. Jutro Walentynki, absurdalne święto komercji. Oczywiste, że skoro w Turcji pojawiają się Święci Mikołajowie z okazji Bożego Narodzenia, to na pewno będzie też i Święto Zakochanych. Zresztą funkcjonuje tu od dawna pod nazwą "Sevgililer Günü" właśnie. Jak co roku reklamy z miłością i serduszkami w tle, wystawy sklepowe z migdalącymi się gołąbkami otaczają nas i osaczają.
Zwykle kontestowałam ten dzień i ustanowiłam 13 lutego Dniem Singli (polecam, bardzo przyzwoita okazja by się spotkać z nie-migdalącymi się znajomymi), ale odkąd w moim życiorysie zaistniał Szanowny Król Pomarańczy (ostatnio tytułujący się Królem Oliwek), nie mam już odwrotu. Próbuję ten fakt przekuć w coś dobrego - no, przynajmniej będzie można zebrać materiały dotyczące świętowania Walentynek przez Turków.

Jak więc spędzają ten dzień Turcy?

B., lat 33
- To jest nie w porządku, zawsze na Walentynki kupowałem kobiecie kwiaty, prezent, zapraszałem do restauracji, oczywiście płacąc cały rachunek za kolację i napitki, a potem jeszcze taksówka do domu! Kobieta najwyżej kupowała mi drobny upominek, a i to nie zawsze (dodaje rozżalony po chwili namysłu).

Tu warto rzucić kilka słów o tureckich dziewczynach. Przyznam sama, że kiedy słyszę jakie są wymagające i wybredne oraz zaborcze, to podziwiam mężczyzn, którzy za nimi biegają. Turecka dziewczyna zawsze musi wiedzieć gdzie i z kim jest jej chłopak, dlatego też panowie mają niemalże wryty do głowy imperatyw tłumaczenia się. Np. dlaczego nie mogli odebrać telefonu, dlaczego nie oddzwonili. Oczywiście tłumaczenie "nie miałem pieniędzy na koncie" nie wchodzi w rachubę, bo to niemalże samobójstwo. Turecka dziewczyna wymaga od chłopaka kupowania i fundowania. Wnioskują one (może i słusznie zresztą), że skoro facet jest niezaradny i bez forsy już w okresie randkowym, to co będzie po ślubie? Płacenie za rachunek pół na pół z jednej strony wydaje się logiczne w wielu sytuacjach, a jednocześnie panowie są tak wyszkoleni przez tureckie koleżanki, że z poczucia honoru-i-obowiązku zapłacą całość, choćby waliło się i paliło.
Tureckie dziewczyny często grają królewny (albo i nimi się w końcu stają), co oznacza zarówno zachowanie (tu nie pójdę, tam nie wejdę, tu śmierdzi, tam nieładnie), jak i przesadne dbanie o wygląd. Poprawianie sobie włosów co 5 minut, pełny makijaż od rana, kreowanie wizerunku na zwykły spacer ze znajomymi, niewolnicze uzależnienie od mody... mnie osobiście szkoda by było czasu, dlatego podziwiam te wszystkie zabiegi.

Mimo tych wszystkich cech Turczynki nieźle sobie radzą. Chłopcy uwijają się u ich stóp, bo przecież w kraju jest przewaga mężczyzn. Jedyne co może psuć im humor to rosnąca liczba mieszanych związków (międzynarodowych) - panny z Europy nie dbają tak o wygląd ("O rany, jak ty się szybko szykujesz do wyjścia!" - zawołał Król Pomarańczy kiedy byłam gotowa po 20 minutach), nie są przesadnie zazdrosne, obrażają się dużo rzadziej, a co więcej są wyrozumiałe w kwestii finansów.
To dlatego czasami lepiej się nie przyznawać, że jest się Polką, a co gorsza, że ma się chłopaka Turka.

No, ale obiegłam od tematu :)

F., lat 35:
- Zawsze spędzałem Dzień Zakochanych sam. Albo akurat z kimś zerwałem, albo mieliśmy przerwę, ale nigdy nie udało mi się w ten dzień mieć dziewczyny. W tym roku biorę E. (mężczyzna, też bez dziewczyny, lat 30.) i będziemy w domu oglądać filmy. Kupimy sobie po czerwonej pluszowej poduszce z napisem I love you, które są w promocji w markecie. (zwraca się do E) Na jaki kolor mam pomalować paznokcie?

E, lat 30:
- A ja kiedyś pomyliłem dni - zadzwoniłem z życzeniami 15 lutego, i chciałem zabrać ówczesną ukochaną na kolację, po czym obrażona uświadomiła mi, że to było wczoraj...

S., lat 39, kobieta, rozwódka:
- Idę z córeczką na "Komedię romantyczną" (film turecki). Nam faceci są niepotrzebni. Nie ufam żadnemu.

No dobrze, a co ze "szczęśliwie zakochanymi" parami? Poza tym, że młodzież będzie wywieszała stosowne wirtualne serduszka w internecie (na Facebooku, MSN i gdzie tylko się da), oraz informowała cały świat o tym, że kochają swoje "aşkim"?

Scenariusz wieczora walentynkowego "a la turquie" wygląda typowo. To jest:
1. Kwiaty (z wetkniętym do środka bilecikiem; potem mija się na głównej ulicy Alanyi pary z kwiatami, i pary z kwiatami, co świadczy dobrze o portfelu mężczyzny, na Walentynki ceny kwiatów wzrastają ponoć absurdalnie)
2. Prezent
3. Kolacja (kilka knajp w Alanyi ma opinie nadających się, więc tam nie będzie można wetknąć szpilki, a stolik rezerwować trzeba z wyprzedzeniem; w pozostałych lokalach świecić będzie pustkami - obserwacje zeszłoroczne)
4. Dołączenie do grona znajomych w klubie (jeden nocny klub czynny w zimie w Alanyi, wszyscy trafiają właśnie tam i stoją ściśnięci jak w puszce konserwy)
5. Happy end

Czyli bez szaleństw, typowo i klasycznie. Turcy romantycznym narodem są; tradycja Dnia Zakochanych trafiła na grunt podatny. Jeśli ma się swoją "drugą połówkę", to czy się chce, czy nie chce, wypada po prostu w jakiś tam sposób ten dzień świętować.

Rozpisałam się zupełnie bez sensu (jak wspominałam wyżej, dzień ten uważam głównie za święto komercji i przez całe życie wytrwale je kontestowałam. Ale jak się wpadło między kruki... ;))
Ta notka tak naprawdę była tylko pretekstem do tego, aby pokazać (znów) turecką reklamę. Tak, wiem, że dużo oglądam lokalnych reklam, ale uważam je za znakomite. Wiele z nich idealnie odzwierciedla tureckie poczucie humoru, zarówno w treści, jak i w formie. A propos formy: dekoracje w poniższej są moim zdaniem fantastyczne :)

Skrót fabuły: Turczynka zrywa z chłopcem (proszę zwrócić uwagę, z jaką łatwością to robi: "To koniec. Ty nie masz pytań, ja nie mam - Żegnaj" - ach te tureckie dziewczyny właśnie!) W tle rozlega się smutna romantyczna muzyka w wykonaniu słynnego piosenkarza rozrywkowego, grywającego we wszelkiej maści lokalach do tzw. "kotleta" - Ümita Besena - a i on sam siedzi w pokoju chłopaka w scenografii wyjętej żywcem z takich lokali.
- Ümit abi! - woła chłopak do piosenkarza
- Nieważne, abi! - Na dramaty życiowe - tłumaczy - są ciasteczka Rondo.

I ta reklama znów dużo mówi o tureckim podejściu do życia :)

Dedykuję wszystkim Singlom.

müzik - Ümit besen - Ülker rondo reklamı | izlesene.com


poniedziałek, 8 lutego 2010

SŁONECZNIKI

Ciągle pada, są burze, jest zimno. Chociaż przecież nie tak zimno jak rok temu (góry były przykryte śniegiem, teraz ten śnieg był - ale szybko się "rozpłynął"). Nie ma w związku z tym co robić. Nie ma konkretnego zajęcia, żadnych absorbujących wydarzeń poza pichceniem rozmaitych potraw (dzisiaj udała mi się pyszna pizza!) i oglądaniem telewizji, oraz sporadycznymi spotkaniami ze znajomymi. Od przyjazdu nie zrobiłam prawie żadnych zdjęć - ciemno, buro, zresztą jechać gdzieś nie ma za bardzo sensu. A szkoda, człowiek aż się rwie. Zresztą, a propos jechania, to z Turkami jest tak, że zapalają się bardzo, kiedy wpadnie do głowy jakaś "fantastyczna idea". Na przykład... moglibyśmy pojechać nad Morze Czarne. Turek wyciąga mapę, dyskutuje, rozważa, nakręca się i przy okazji kolegów Turków oraz bogu ducha winnych obcokrajowców. Turcy, jak to Turcy, w większości wypadków dwie godziny po rozmowie już nie pamiętają o całym pomyśle. Za to obcokrajowcy przejmują się, dalej studiują mapy, zaglądają do kalendarza, w myślach się pakują: bo przecież jedziemy nad Morze Czarne, prawda?

Potem, kiedy już dojdzie do konfrontacji, okazuje się, że przecież i tak nie ma pieniędzy (bo jest zima, a zimą nie ma się pieniędzy), a poza tym spójrzcie tylko na tą pogodę! Dzieci mają odwołane zajęcia w szkole! Jak w taki deszcz jechać nad Morze Czarne?
Mają rację. Ale bądźmy szczerzy - tylko częściowo.
Zawsze można przecież wyjazd potraktować oszczędnie i nosić pelerynę. Niestety Turcy nie potrafią oszczędzać, a jeśli już wyjazd (czyli: wakacje), to trzeba mieć trochę grosza, żeby nie żywić się tylko bułeczkami.
Jak to ujął kiedyś jeden znajomy, kiedy zobaczył mnie wychudzoną po powrocie ze Stambułu, wy (Europejczycy) zwiedzacie za wszelką cenę, a my (Turcy) zawsze znajdujemy mnóstwo powodów, dla których wyjazd jest niemożliwy. Cóż, wrodzona wygoda.

Po chwili namysłu przypomniał mi się jeszcze jeden argument, poza pogodą i pieniędzmi, dlaczego nie warto wyjeżdżać. Bo niebezpiecznie. Jako kobieta słyszałam go mnóstwo razy od rozmaitych tureckich znajomych. Jedziesz sama do Antalyi? Nie jedź, niebezpiecznie. Jedziesz do Stambułu? Niebezpiecznie. Chcesz jechać na wschód?! Niebezpiecznie!!!

Na wschodzie jeszcze nie byłam, ale jak dotąd udało mi się podróżować w wiele miejsc sama (np. do Stambułu właśnie), i jednego jestem pewna: jeśli się ma głowę na karku, rozum, i znajomość (chociaż minimalną) lokalnych obyczajów, przeżyje się bez problemu. To w Europie jest o wiele niebezpieczniej, bez wątpienia.

No dobrze, a więc czekamy na poprawę pogody. Czekamy na słońce. Czekając na słońce pogryzamy słonecznik...

Pisałam kiedyś o tureckiej manii jedzenia słonecznika. I o szybkości, z jaką słonecznik jest łuskany zębami. Dla Turków jest to świetna przygryzka i jednocześnie sposób na rozładowanie stresu. Wystarczy posadzić dwóch takich chłopów i dać im jedną wielką torbę, a od razu rozwiązują się języki.
Niesamowity zwyczaj łuskania ton słoneczników pokazują ostatnie reklamy firmy je produkującej. Gra w nich znany komik Ersin Korkut.

Reklama poniżej, oto skrót fabuły:
Şukran otwiera drzwi Şefikowi, nie wierzy że to właśnie on - zginął w wypadku lata temu. Kobieta częstuje go słonecznikiem i zachęca typowo tureckim "eeeeee?", i zaczyna się wartka opowieść: cały ten czas Sefik żył na bezludnej wyspie i w końcu udało mu się zwrócić uwagę przepływającego statku. Ostatnie ujęcie pokazuje na pierwszym planie górę usypanych łusek słonecznika (to akurat przesada; w rzeczywistości łuski rozsypane są w promieniu 5 metrów od siedzących Turków). Sefik wyznaje Sukran, że stęsknił się za nią, na co Sukran odpowiada, że przez te lata wyszła za mąż za Tarika. Na szczęście Sefik "wyluzowany" dzięki słonecznikom odpowiada, że to świetny facet ("Çok iyi cocuk"), niech Bóg ma go w opiece.

Jak widać najważniejsze jest pozytywne podejście do życia... ;)


Ersin KORKUT Peyman Reklamı
Yükleyen RadiKEL. - Daha fazla komik video için tıkla.

czwartek, 4 lutego 2010

UMAWIANIE NA SPOTKANIE vs. ludzie niezwykle zajęci

A propos poprzedniej notki.
Siedzi sobie na kolacji i herbatce w naszym luksusowym apartamencie trzech mężczyzn, koleżanka i ja. Mężczyźni to znany na blogu Król Pomarańczy i dwóch moich kolegów z pracy, którzy po paru wyjściach na imprezy podczas sezonu letniego, jakoś przypadli do gustu Królowi - z wzajemnością.

Siedzimy więc w domu podczas chłodnej alanijskiej zimowej pogody, pijemy herbatę przygotowaną przez panią domu (czyli mnie; co jak co, ale turecka herbata mi znakomicie wychodzi), i uprawiamy tzw. muhabbet tudzież sohbet - czyli rozmawiamy, żartujemy i cieszymy się życiem.

Ja i koleżanka (produkcji polskiej) przysłuchujemy się męskim pogaduszkom.

Panowie stwierdzają bowiem, że tak się świetnie gada, że musimy to powtarzać regularnie. Z typowym dla Turków entuzjazmem zaczynają ustalać:
- Musimy się spotykać częściej.
- Tak, tak! Na przykład dwa razy w tygodniu.
- Co tydzień będziemy coś robić!
- W piątek?
- Nie (mówi jeden), w piątek jest mój serial.
- O ranyyy (naśmiewają się pozostali) - oglądasz to? No dobrze, to w sobotę.
- W sobotę (odzywa się drugi) - jest mój serial.
- O nieeee (śmieje się reszta). No to... czekajcie... w poniedziałek?
- W poniedziałek jest ten świetny serial! (wołają chórem dwaj z nich)

- No dobrze - ustalają w końcu - wybierzmy chociaż jeden dzień, kiedy nie ma wieczorem żadnego oglądanego przez któregoś z nas serialu.

Przypominam, rozmawiają panowie.
Na ich wytłumaczenie mam jedynie to, że jest zima.
Poza pracą, siedzeniem na Facebooku i oglądaniem telewizji nie ma więcej do roboty. Szczególnie w Alanyi.
Kiedy 3 dni w tygodniu zajmują seriale, czwarty i piąty spotkania ze znajomymi, człowiek nagle zaczyna się robić niezwykle zajęty. Cecha ceniona w zimie...

Dzień "bez serialu" ustalono na czwartek.
Przyszli więc dzisiaj. Zrobiliśmy kuru fasulye, czyli fasolkę bretońską po turecku (niewiele się różni), a tu... mecz.
I to Fenerbahce!

Jesteśmy więc ludźmi niezwykle zajętymi wieczorami.
W samym środku zimy!

poniedziałek, 1 lutego 2010

CICIŞLER i inne, czyli TURECKA TELEWIZJA

Czara się przelała. Po sobotnim nocnym programie Okana Bayülgena, którego gośćmi były m.in. siostry Ersoy, stwierdziłam że to jest właśnie to, co chciałam zobaczyć. Lista moich ulubionych bohaterów telewizji tureckiej zamknęła się w piękny cykl. Więcej już po prostu nie potrzebuje - nie mam siły zresztą ;)

Telewizja turecka jest niesamowitym, bogatym tworem. Jedynymi normalnymi kanałami do oglądania i czerpania wiedzy o Turcji i świecie są państwowe kanały TRT. Cała reszta, czyli niezliczona ilość kanałów prywatnych, to po pierwsze pogoń za sensacją (pod wszelkimi postaciami), a po drugie seriale. Aby to wyjaśnić trzeba oczywiście pamiętać o tym, że gros odbiorców telewizji tureckiej to kobiety zwane ev hanım, czyli swojskie panie domu. Procentowo jest ich na pewno dużo więcej niż w Polsce (nie wiem ile, ale jest to spora różnica). Całe dnie spędzając w domu, mają za towarzystwo przede wszystkim telewizję. I kuriozalne programy.
Oczywiście panowie też śledzą rozmaite seriale. Ale... podział władzy wygląda inaczej niż w Polsce (odwołuję się do tych pięknych czasów, kiedy miało się tylko jeden telewizor w domu). Powiedzenie: "kto ma pilota, ten ma władzę", podobno w Turcji nie ma zastosowania. Tutaj królową domu jest kobieta, i to ona decyduje co będziemy oglądać. Z czasem powoduje to, że panowie stają się fanami kobiecych programów czy seriali, a nawet w nich występują ;)

Pogoń za sensacją czyli şok! şok! şok!

Występuje nie tylko w programach plotkarskich, ale, co najbardziej mnie szokuje, wiadomościach. I to tak, wydawałoby się, poważnie wyglądających jak np. HaberTurk. Przy każdym filmie towarzyszącym jakiemuś newsowi puszcza się dramatyczną muzykę chóralną, brzmiącą jak kopia Rubika. Sekwencje zdjęć czy materiałów filmowych są wielokrotnie powtarzane. Sprawia to, że informacja o tym, że zaginęło dziecko, zamienia się w mrożący krew w żyłach odcinek dramatu. Do tego pojawiające się na ekranie pytania: "Co teraz będzie?", "Jak dalej żyć?"...
Zresztą sami prowadzący i ich komentarze wraz z obfitą gestykulacją i ruchami za biurkiem - no nie, tego się po prostu nie da oglądać. Oczywiście jest w tym pewnie dużo mojego skrajnego podejścia (w Polsce nie oglądam telewizji praktycznie wcale; może to po prostu taki ogólnoświatowy trend, za którym nie nadążam).
Sensacja występuje także w programach typu "Szukam żony", czyli rozmaitych wersjach naszej "Randki w ciemno". Wyciąga się tam rozmaite prywatne "brudy", przy okazji swatania danych osób. Co ciekawe, w takich programach często biorą udział konserwatywne Turczynki w chustach, a przekrój wiekowy jest imponujący, często widać nawet "bardzo starsze" panie i panów, którzy, doświadczeni rozwodami szukają ponownie towarzysza życia. Co oznacza od razu ślub. Dlatego też, przedstawiając uczestnika programu randkowego, od razu pokazuje się na ekranie życiowy dorobek (typu: Ayşe, 43 lata, rozwiedziona, ma 15-letniego syna i dom oraz samochód).
A propos oczekiwań, mój guru tureckiej tv, wspomniany już Okan (o nim później), pokazał i wyśmiał kiedyś wycinek programu randkowego, gdzie pewna pani dość dokładnie sprecyzowała swoje wymagania:
- 37-45 lat (ponad 45-letni nie mają już "dynamizmu")
- ma mieć dom i samochód
- bez pracy nie ma co przychodzić
- nie ma być bardzo ciemny, ani jasny, najlepiej odcień skóry czekoladowy
- oczywiście przystojny
- przyzwoicie owłosiony, z wyrazistymi brwiami i owłosioną klatką piersiową
- z charyzmą (czyli 99% tureckich facetów - w ich mniemaniu).
To tyle jeśli chodzi o pragmatyzm Turczynek. Trudno się dziwić, że Turcy uciekają w ramiona cudzoziemek, które nie dość, że nie mają tak zawyżonych wymagań (ważne, żeby kochał!), to jeszcze wspomagają faceta finansowo...

Formą gonienia za sensacją są też oczywiście programy typu nasza Ewa Drzyzga. O tym, że 15-letnia dziewczynka urodziła dziecko, albo że mężczyzna bije żonę. Tematów obyczajowych jest cała masa, wybaczcie, ale nie oglądałam za dużo - po prostu nie jestem w stanie usiedzieć spokojnie (wszyscy się tam kłócą, krzyczą na siebie, a ostatnio, jak widziałam, nawet rzucają butami).

No i ostatnia odmiana: programy plotkarskie. Paparazzi goniący za gwiazdkami i gwiazdami, dorabiający teorię do niczego, ale kuszący nas odpowiednio spreparowanym materiałem. Kiedyś nawet sama dałam się wciągnąć. Od początku programu pokazywano zdjęcie popularnego aktora leżącego pod ławką, w wygniecionym ubraniu, brudnego. I wielki napis: Jak to się mogło stać? Co tam robił? JUŻ ZA CHWILĘ. - chwila ta trwała wieczność (najpierw 10 minut reklam, potem jeszcze inne ploteczki, a potem znów reklamy). Kiedy się wreszcie (ja i wszystkie inne ev hanımları) doczekałyśmy, okazało się, że to fragment nowego serialu (co było do przewidzenia).
Oj, naiwne my... ;)

Seriale, czyli yerli diziler

Każdy szanujący się program tv ma co najmniej kilka różnych seriali. Jeden sensacyjny, jeden w stylu opery mydlanej, jeden dla nastolatków, jeden dla emerytów, i tak dalej. Większość, nawet te komediowe, nie nadaje się do oglądania.
Ja sama zupełnie przypadkiem zaczęłam oglądać dwa. Ba, ponieważ nadawane są raz w tygodniu, mój i Króla Pomarańczy zimowy cykl życiowy zaczął się kręcić wokół nich (i Okana)! Tłumaczę się tym, że obydwa pokazują Turcję z przeszłości (jeden z lat 80., drugi 50.), i że pomagają mi w nauce tureckiego. Poza tym są świetnie zagrane i zrealizowane.
Tureccy mężczyźni oglądają też mieszankę akcji i komedii, czyli słynne "Kurt Vadisi" (Dolina Wilków), który doczekał się wręcz wersji kinowych. Innym popularnym serialem jest "Ezel". Z komedii święciła triumfy zawsze "Avrupa Yakası", albo obecnie "Geniş Aile".

Głupstwa i formaty

Oczywiście poza serialami, wiadomościami, plotkami i randkami w telewizji tureckiej, jak i w Polskiej, pełno jest formatów. Mówiąc krótko: wielcy bracia, programy sprawnościowe (typu: wygraj milion dolarów za to, że przejdziesz przez tor przeszkód), idole, tańce na lodzie, dzieci śpiewające piosenki, osoby z talentem i bez talentu, reality-show o gotowaniu i tak dalej. Formaty niby takie same, ale w porównaniu do polskich nieprawdopodobnie 'przegadane'. Trwają przez to o wiele dłużej, niż przyzwoitość by zalecała.
Fajna jest też turecka telewizja śniadaniowa, z gwiazdami typu Seda Sayan, wystrojonymi jak na oskarową galę, z sylwestrowymi makijażami. Wystrojone gwiazdy spotykają się z kobietami, które np. straciły dzieci - wygląda to co najmniej niedorzecznie, no ale... oglądamy.



A propos telewizji śniadaniowej, wspomniane już w tytule "Cicişler" (dosłownie: Dzieciaczki), czyli bogate, rozpuszczone i puściutkie siostrzyszki Esra i Ceyda Ersoy, prowadzą również poranny program. Rozmawiają w nim o bzdurach, pławiąc się w pustych sloganach i wysyłanych do wiernych fanów pocałunkach, oraz, oczywiście tytułują wszystkich "Cicişler". Ciężko opisać, trzeba zobaczyć. Przy okazji wspomnę, że dziewczyny te reprezentują pewien bardzo popularny typ tureckiej damskiej osobowości: blondynki, odzianej w zwiewne kreacje ofiary mody, która mówi ze specyficznym akcentem przeciągając sylaby, na dodatek mówi nie do rzeczy (skupiając się na nic nie znaczacych przerywnikach typu: yanı, öyle, şöyle).





Inną postacią bardzo przeze mnie lubianą, bo nadaje smaczku programom, w których się pojawia, jest Bülent Ersoy. Istnienie jego/jej jako gwiazdy w Turcji to przykład złożoności tego kraju. Bülent (imię męskie) jest bowiem transseksualistą. Zaczynał karierę jako piosenkarz, aktor filmowy, a w latach 80. przeszedł operację płci - od tego czasu występuje jako kobieta pod tym samym imieniem i nazwiskiem... Był/a m.in. jurorem w programie typu Idol.





Na koniec (bo notka niespodziewanie wydłużyła się do rozmiarów dawno już nie spotykanych) o moim ulubionym programie. Wspominany już wyżej mój guru i ulubiona postać tureckich mediów: Okan Bayulgen (tadam). Od wielu lat prowadzi on niby-typowy format zaczerpnięty z amerykańskiej telewizji, czyli late night talk show na żywo z rozmaitymi goścmi, którym zadaje mniej lub bardziej trudne pytania. Zawsze towarzyszy programowi publiczność i dzwoniący widzowie. Bez wątpienia jest to najpopularniejszy i najbardziej opiniotwórczy talk-show w Turcji.
Nie byłoby w samym programie nic nadzwyczajnego, gdyby nie parę drobiazgów. Po pierwsze: osobowość prowadzącego. Uwielbiam Okana. I wiem, że nie tylko ja. Jest on cenionym reżyserem, człowiekiem teatru, niesamowicie bystrym i inteligentnym (ukończył słynne Galatasaray Lisesi w Stambule, studiował we Francji), o piekelnym poczuciu humoru. Swoich gości przypiera do muru i bada ich poziom inteligencji (zamiast wypytywać o życie prywatne), a nierzadko ironizuje tak, że niemalże spadam z kanapy.
Po drugie: misja Okana. Z każdym programem dociera do mnie, że człowiek ten ma coś do przekazania "od siebie". Szczerze zazdroszczę Turcji takiego "animatora kultury", człowieka, który podpierając się swoim doświadczeniem w tej dziedzinie wyśmiewa pustotę mediów i namawia do kulturalnej aktywności. Przy czym robi to tak, że aż się faceta chce słuchać. Jestem niewątpliwie (jak widać) hayranem, czyli fanką Okana. Jeśli powie w programie, że jakiś film należy obejrzeć - ja na pewno postaram się to zrobić. Podobnie z muzyką (promuje dobrego rocka, i nie tylko).

Na koniec (pora zabrać się za pranie i sprzątanie, jak na prawdziwą ev hanım przystało) piosenka rozpoczynająca programy Okana. Występuje w klipie twórca programu (to ten fajny pan w kapeluszu), a śpiewa jeden z takich tureckich "niebanalnych" wykonawców. Nazywa się Hayko Cepkin i jest po prostu DZIWNY.



Miłego dnia i tygodnia życzę, i obiecuję, że następna notka będzie dużo krótsza (dla odpoczynku) ;)



ps. Tych, którym nie wyświetla się lewy pasek bloga (wyświetla, ale nie po lewej stronie, tylko na samym dole, pod postami), informuję, że dogłębnie zbadawszy temat, dostrzegłam że jest to wina przeglądarki Internet Explorer. We wszelkich innych przeglądarkach strona otwiera się po bożemu. Nie potrafię temu zaradzić, poza zaleceniem, aby używać innej niż IE przeglądarki ;)